وضعیت بازار سرب و روی

صنعت فلزات سرب و روی یکی از بخش‌های مهم معدنی ایران است که به علت تأثیرپذیری از قیمت جهانی، نرخ ارز، سیاست صادراتی، تامین مواد اولیه و بازار داخلی، از نوسانات متعددی رنج می‌برد. در مهرماه ۱۴۰۴ این بازار با ترکیبی از فرصت‌ها و چالش‌ها مواجه بود؛ در ادامه وضعیت را بررسی می‌کنیم.

روند کلی و شاخص‌های تاثیرگذار

• قیمت جهانی: طبق گزارش‌های مرجع، قیمت فلز روی (Zn) در بازار جهانی حوالی ۳٬۱۷۰ دلار به ازای هر تن در تاریخ حدود ۱۲ آبان ۱۴۰۴ ثبت شده است. (یادآوری: این رقم برای بعد از مهر است اما نشانگر جهت قیمت است)

• تولید و فروش داخلی: گزارش‌ها نشان می‌دهند شرکت‌های فعال در بخش سرب و روی — به ویژه شرکت ملی سرب و روی ایران (نماد «فسرب») — در پایان شهریورماه (ماه قبل از مهر) گزارش فعالیت Veröffentlichung داده‌اند که فروش محصولات‌شان نسبت به ماه قبل رشد داشته است.

• نرخ ارز و هزینه داخلی: افزایش نرخ ارز به عنوان یکی از عوامل تصاعدی هزینه‌ها برای بنگاه‌های داخلی مطرح بوده است؛ این شامل هزینه واردات ماشین‌آلات، قطعات، انرژی و نهاده‌های تولید می‌شود.

• عرضه/تقاضای داخلی: از سمت تقاضا، صنایع مصرف‌کننده‌ی محصولات سرب و روی (مانند باتری‌سازی، پوشش‌دهی روی، تولید آلیاژها) در یک شرایط رکود تورمی قرار داشتند که ممکن است تقاضا برای شمش یا ورق روی را محدود کرده باشد.

وضعیت بازار سرب

در مهرماه ۱۴۰۴، قیمت جهانی سرب (Pb) پس از دوره‌ای ثبات نسبی، نشان داده است که تغییرات خاصی داشته (به گزارش TGJU عددی حدود ۲٬۰۲۶ دلار به ازای هر تن گزارش شده است).
در بازار ایران، با توجه به اینکه بخش بزرگی از شمش یا مواد اولیه ممکن است وارداتی یا متاثر از قیمت جهانی باشد، بنگاه‌های تولیدی داخلی سرب با دو فشار روبه‌رو بودند: یکی هزینه‌های داخلی ناشی از نرخ ارز، دیگری رقابت با قیمت‌های وارداتی یا صادراتی.
گزارش‌ها نشان می‌دهند که شرکت ملی سرب و روی ایران فروش خود را افزایش داده است — این می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که تقاضا داخلی یا صادراتی در برابر افزایش هزینه‌ها مقاومت کرده است.
با این حال، چالش‌هایی همچون محدودیت ماشین‌آلات، مواد ناریه، تأمین انرژی یا مواد اولیه احتمال دارد فعالان این حوزه را تحت فشار گذاشته باشد.

وضعیت بازار روی

برای روی (Zn)، گزارش‌های داخلی دقیقِ قیمت‌های هفتگی یا ماهانه به آسانی در دسترس نیستند اما از گزارش بررسی‌های عمومی این فلز، به‌نظر می‌رسد قیمت شمش روی در بازار داخلی ایران تحت تأثیر قیمت جهانی (~۳٬۱۷۰ دلار بر تن) و نرخ ارز قرار داشته است.
چند نکته ویژه برای بازار روی در مهرماه:

• اگر قیمت جهانی افزایش یابد، تولیدکنندگان داخلی تمایل دارند قیمت‌های خود را بالا ببرند یا پیش‌فروش داشته باشند تا از مزایای قیمت بهره ببرند.

• در عین حال، اگر تقاضای داخلی کاهش یابد (مثلاً به‌خاطر رکود در صنایع پوشش‌دهی یا خودروسازی) یا هزینه تأمین افزایش یابد، ممکن است تولیدکنندگان مجبور به کاهش تولید یا انبارش شوند.

• گزارش‌ها اشاره کرده‌اند که ظرفیت تولید شمش روی کشور حدود ۴۸۰ هزار تن در سال است که استفاده کامل از این ظرفیت نیازمند رفع موانع تولید است. این موضوع نشان می‌دهد که عرضه داخلی دارای ظرفیت مازاد بالقوه بوده و هرگونه کاهش تقاضا ممکن است فشار بر قیمت داخلی بیاورد.

جدول خلاصه وضعیت بازار سرب و روی — مهرماه ۱۴۰۴

پیامدها برای فعالان بازار

• تولیدکنندگان داخلی سرب/روی: باید با دقت هزینه‌های ارزی، تأمین مواد اولیه و تقاضای داخلی را مدیریت کنند. گزینهٔ افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های سربار اهمیت بیشتری پیدا کرده است.

• مصرف‌کنندگان داخلی: صنایع مصرف‌کننده شمش سرب یا روی ممکن است با افزایش قیمت مواجه شده باشند؛ این می‌تواند هزینه تمام شده تولید آن‌ها را بالا ببرد و در نتیجه قیمت نهایی کالاها را تحت فشار قرار دهد.

• سرمایه‌گذاران: از آنجا که قیمت‌های جهانی این فلزات در حال پویایی هستند، رصد قیمت جهانی، نرخ ارز، تولید/عرضه داخلی و گزارش شرکت‌های فعال مهم است. ورود زودهنگام به بخش تولید یا عرضه ممکن است با ریسک‌های بالا همراه باشد.

چشم‌انداز کوتاه‌مدت

در کوتاه‌مدت اگر نرخ ارز در ایران تثبیت شود، هزینه تولید کاهش قابل‌توجه خواهد داشت و این می‌تواند به ثبات قیمت داخلی سرب و روی کمک کند. اما اگر تقاضای داخلی‌ کاهش یابد یا تولیدکنندگان نتوانند از ظرفیت خود استفاده کنند، امکان دارد قیمت داخلی تحت فشار افت قرار گیرد. از سوی دیگر، هرگونه افزایش قیمت جهانی یا اختلال در عرضه بین‌المللی می‌تواند به سرعت روی قیمت داخلی اثر بگذارد.

منابع:
گزارش تاریخچه قیمت جهانی فلزات (برای روی و سرب)، گزارش‌های خبری داخلی از شرکت ملی سرب و روی ایران، گزارش ظرفیت تولید شمش روی کشور، داده‌های سایت TGJU درباره قیمت سرب و داده‌های سامانه فلزات کشور.