گزارش وضعیت بازار ساخت و ساز در خرداد ماه 1404 در شهر تهران و استان‌ها

در خرداد ماه سال 1404، بازار ساخت و ساز در ایران شاهد تحولات قابل توجهی بود که تحت تأثیر عوامل متعدد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی قرار داشت. این گزارش به بررسی جامع وضعیت صنعت ساختمان در پایتخت تهران و نیز در سطح استان‌های کشور در این ماه می‌پردازد.

وضعیت بازار ساخت و ساز در شهر تهران

تهران به عنوان پایتخت و مرکز اصلی فعالیت‌های عمرانی و مسکونی، همواره یکی از مهم‌ترین نقاط مورد توجه در حوزه ساخت و ساز محسوب می‌شود. در خرداد 1404، این شهر شاهد افزایش نسبی در آغاز عملیات ساخت پروژه‌های جدید بود. این روند مثبت به خصوص در مناطق شمال و شمال غرب تهران مشهود بود، جایی که تقاضا برای واحد‌های مسکونی لوکس و خدماتی بالاست.

اما این رشد با وجود آمارهای مثبت، با چالش‌هایی نیز همراه بود. گرانی مواد اولیه ساختمانی همچنان یکی از مهم‌ترین موانع توسعه پروژه‌های ساختمانی محسوب می‌شد. قیمت بالای سیمان، فولاد و آجر در بازار داخلی، ناشی از افزایش هزینه‌های تولید و واردات، فشار زیادی را بر بودجه پیمانکاران و سرمایه‌گذاران وارد کرده بود.

همچنین، محدودیت‌های اعتباری و دسترسی محدود به تسهیلات با نرخ مناسب، از دیگر عواملی بود که رشد چشمگیر بازار را در تهران محدود کرد. بانک‌ها با وجود تلاش‌های دولت برای تحرک بازار مسکن، همچنان نسبت به پرداخت وام‌های بلندمدت محتاط بودند.

با این حال، در بخش معاملات مسکونی، افزایش تقاضا در مناطقی مانند ونک، نیاوران، فرشته و حتی مناطق حومه‌ای مثل شمیران و شهرک غرب قابل مشاهده بود. این افزایش تقاضا به طور عمده ناشی از انتظارات مردم از افزایش قیمت‌ها در آینده و همچنین تورم پایدار در بازار مسکن بود.

وضعیت بازار ساخت و ساز در استان‌ها

در سطح استان‌ها نیز تصویری متفاوت ولی در مجموع مثبت از وضعیت بازار ساخت و ساز در خردادماه 1404 مشاهده می‌شد. در برخی از استان‌های بزرگ مانند اصفهان، شیراز، تبریز و مشهد، رونق نسبی در فعالیت‌های عمرانی به چشم می‌خورد. این رونق بیشتر در پروژه‌های مسکونی متوسط و متوسط بالا دیده می‌شد.

استان اصفهان به عنوان یکی از قطب‌های مهم صنعتی و عمرانی کشور، در خرداد ماه 1404 شاهد افتتاح چندین پروژه مسکونی و تجاری بود. همچنین، توسعه شهرهای جدید مانند شهر جاذبه در اطراف اصفهان، زمینه را برای فعالیت‌های عمرانی گسترده‌تری فراهم کرده بود.

در استان خوزستان نیز با توجه به نیاز فزاینده به مسکن در مناطق شهری و روستایی، فعالیت‌های ساختمانی افزایش یافت. البته این رونق در مناطقی که سابقه سیل و خسارات طبیعی داشتند، با تأخیر مواجه بود و نیازمند هماهنگی‌های بیشتری بین دستگاه‌های اجرایی بود.

در مناطق شمالی کشور مانند گیلان و مازندران، فصل بهار و نزدیکی به تعطیلات تابستانی باعث افزایش فعالیت‌های ساختمانی در بخش‌های توریستی و ویلایی شد. این مناطق شاهد افزایش سرمایه‌گذاری در بخش‌های خدماتی و مسکن تعطیلاتی بودند.

اما در برخی از استان‌های کمتر توسعه یافته مانند سیستان و بلوچستان و یا مناطق محروم لرستان و کردستان، رونق بازار ساخت و ساز به مراتب کمتر بود. این موضوع عمدتاً به دلیل محدودیت‌های زیرساختی، کمبود منابع مالی و ضعف برنامه‌ریزی‌های عمرانی بود.

عوامل مؤثر بر بازار ساخت و ساز در خرداد 1404

چندین عامل اقتصادی و اجتماعی در شکل‌گیری وضعیت فعلی بازار ساخت و ساز در ایران نقش داشتند:

• تورم و گرانی مواد ساختمانی: با وجود تلاش‌های دولت برای کنترل قیمت‌ها، هزینه‌های ساختمانی همچنان در سطح بالایی قرار داشت.
• کاهش خریدهای عمده از سوی مردم: با توجه به تورم بالا و عدم اطمینان از آینده اقتصادی، بسیاری از خانوارها اقدام به خرید مسکن نکردند.
• تأثیر سیاست‌های دولتی: اقداماتی مانند اجرای طرح «مسکن هوشمند» و اعطای تسهیلات ویژه به برخی گروه‌های هدف، در برخی مناطق باعث جذب سرمایه و تحرک بخشیدن به بازار شد.
• کاهش نرخ سرمایه‌گذاری خارجی: به دلیل تنش‌های سیاسی و محدودیت‌های بین‌المللی، سرمایه‌گذاری خارجی در بخش ساختمان کاهش یافته بود.

چشم‌انداز آینده و چالش‌ها

در مجموع، بازار ساخت و ساز در خرداد 1404 در سطح کشور از یک وضعیت متعادل تا کمی رونق داشت، اما با چالش‌های جدی مواجه بود. برای تحقق رشد پایدار در این بخش، نیازمند حل مشکلات ساختاری موجود مانند:

• کاهش هزینه‌های تولید مواد ساختمانی
• تسهیل دسترسی به تسهیلات با نرخ مناسب
• بهبود مدیریت شهری و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت
• افزایش شفافیت در بازار مسکن

هستیم. همچنین، توسعه شهرهای هوشمند و سبز می‌تواند نقش مهمی در جذب سرمایه و ایجاد اشتغال در این بخش ایفا کند.

جمع‌بندی

خردادماه 1404 برای بازار ساخت و ساز در ایران ماهی با رونق نسبی و تحولات مثبت در برخی نقاط بود، اما همراه با چالش‌هایی که نیازمند توجه بیشتر مسئولان است. در شهر تهران، فعالیت‌های عمرانی با وجود محدودیت‌های مالی و قیمتی، همچنان در حال حرکت بود. در سطح استان‌ها نیز رونق نسبی در مناطق توسعه یافته مشهود بود، اما نیاز به توسعه متوازن در مناطق محروم همچنان احساس می‌شد.

آینده این بخش به شدت وابسته به تصمیمات اقتصادی و عمرانی دولت، وضعیت تورم و نیز شرایط سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی خواهد بود. بنابراین، هماهنگی بیشتر بین بخش دولتی و خصوصی و اجرای دقیق سیاست‌های کلان مسکنی، می‌تواند زمینه را برای رشد پایدار و گسترده‌تر این صنعت فراهم کند.