وضعیت بازار فلزات اساسی در ایران

صنعت فلزات اساسی ایران در مهرماه ۱۴۰۴ با شرایطی ترکیبی از رشد محدود، نوسانات قیمت، و برخی نشانه‌های رکود در حوزه معاملات مواجه بود. این صنعت که شامل محصولات چون فولاد، آلومینیوم، مس، روی و گندله سنگ آهن است، به‌عنوان بخش کلیدی زنجیره تولید کشور دارای اهمیت است. در این گزارش، ابتدا روند کلی بازار فلزات اساسی، سپس عوامل تأثیرگذار، پیامدها برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، و در نهایت چشم‌انداز آینده بررسی می‌شود.

روند کلی بازار

در مهرماه، گزارش‌ها نشان می‌دهند که ارزش معاملات و نرخ فروش بسیاری از مقاطع اولیه فلزات افزایش محدودی داشته‌اند، ولی این رشد متوازن نبوده و با محدودیت‌هایی نیز مواجه شده است. برای نمونه، در گزارش بورس فلزات ایران آمده است که در هفته چهارم مهر، معاملات صنایع فلزی و مقاطع اولیه با افزایش نسبی نرخ همراه بودند؛ عامل اصلی این افزایش، رشد نرخ ارز و قوی‌تر شدن انتظارات تورمی بوده است. فولاد مهراد+1
از سوی دیگر، گزارش تحلیل ماهانه بازار آهن‌آلات ایران نشان می‌دهد که نوسانات قیمت در بیشتر مقاطع محدود بوده و در بسیاری موارد نشانه‌ای از رکود معاملاتی دیده شده است. Khabar Farsi
همچنین، یکی از گزارش‌ها بیان کرده است که صنعت فلزات اساسی با تعداد قابل‌توجهی شرکت فعال، به رغم فشارها موفق شده است در شهریورماه رشد فروش ثبت کند و مهرماه نیز از آن فضای ماه قبل بهره برده است. Tasnim News+1

برای مثال، گزارش شده است که بخش «نورد آلومینیوم» در مهرماه درآمدی در حدود ۵۲۰ میلیارد تومان داشته که نسبت به ماه قبل حدود ۲۱٪ بیشتر شده و نسبت به میانگین دوره رشد تقریباً ۵۰٪ داشته است. ava.agah.com

جدول شاخص‌های منتخب

عوامل مؤثر بر بازار

۱. نرخ ارز و انتظارات تورمی

افزایش نرخ ارز یا انتظارات رشد تورم، یکی از محرک‌های اصلی افزایش نرخ فلزات اولیه است. در شرایطی که فعالان انتظار دارند هزینه‌های تولید افزایش یابد، آنها تلاش می‌کنند زودتر خرید کنند یا قیمت‌ها را بالا ببرند.

２. سیاست‌های ارزی و صادراتی

بخشی از تأثیر بازار فلزات به سیاست‌های بازگشت ارز صادراتی، اعمال تعرفه‌ها و ریسک‌های تجاری مربوط می‌شود. برای مثال الزام بازگشت ارز حاصل از صادرات فولاد به بازار توافقی، یکی از سیاست‌هایی بود که در مهرماه ذکر شده و بر معادلات قیمتی تأثیر گذاشته است. Khabar Farsi

３. شرایط جهانی و عرضه مواد اولیه

اگرچه بازار داخلی بیشتر تحت تأثیر متغیرهای داخلی است، اما کاهش قیمت سنگ‌آهن در چین یا شرایط بین‌المللی تولید می‌تواند به کاهش فشار بر هزینه تولید داخلی منجر شود. گزارش هفته ۱۲–۱۶ مهر نشان داده است که بازار جهانی فولاد نیز در حال تغییر بود و ایران نیز تحت تأثیر آن قرار گرفته است. آهن آنلاین

４. عرضه و تقاضای داخلی

تقاضای داخلی برای محصولات فلزی (مانند ساختمان‌سازی، صنعت خودرو، تولید زیرساخت) در شرایطی که پروژه‌های عمرانی کند شده‌اند، کاهش یافته است که این امر به رکود بخشی از بازار منجر شده است.

پیامدها برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان

• برای تولیدکنندگان بزرگ فلزات: رشد درآمد در بخش‌هایی مانند آلومینیوم نشان‌دهنده فرصت برای سودآوری بیشتر است، ولی فشار بر بخش‌هایی مانند آهن‌آلات به‌خاطر کاهش تقاضا و سیاست‌های قیمتی دیده می‌شود.

• برای بنگاه‌های کوچک‌تر و متوسط: نوسانات قیمت و تأخیر در بازگشت ارز صادراتی و کاهش تقاضا می‌تواند فشار نقدینگی ایجاد کند؛ این بنگاه‌ها در مقابل شرکت‌های بزرگ آسیب‌پذیرتر هستند.

• برای مصرف‌کنندگان صنعتی (مثلاً ساختمان‌سازی، خودرو، لوازم خانگی): افزایش قیمت فلزات اولیه می‌تواند هزینه تولید آنها را بالا ببرد؛ در نتیجه قیمت نهایی کالاها نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

• برای سرمایه‌گذاران و تحلیلگران بازار سرمایه: شاخص‌های صنعت فلزات اساسی می‌تواند نشان‌دهنده وضعیت کل اقتصاد صنعتی کشور باشد؛ روندهای مثبت در این صنعت می‌تواند سیگنال رشد صنعتی باشد و بالعکس.

چشم‌انداز کوتاه‌مدت

اگر سیاست‌گذاری ارزی پایدار باقی بماند، عرضه مواد اولیه به‌طور مستمر تأمین شود، و تقاضای داخلی (به ویژه ساختمان‌سازی و پروژه‌های عمرانی) جان بگیرد، احتمال دارد بازار فلزات اساسی در ماه‌های آتی نسبتا متعادل شود یا شاهد رشد moderate باشد. اما اگر نرخ ارز جهش کند، صنایع جهانی با رکود بیشتر مواجه شوند، یا سیاست‌های حمایتی کاهش یابند، بازار فلزات ممکن است وارد فاز فشار و رکود شود.

به‌ویژه برای آهن‌آلات، اگر تقاضای ساختمان و پروژه‌های زیرساخت افزایش نیابد، قیمت ممکن است ساکن بماند یا حتی کاهش یابد. از سوی دیگر، بخش آلومینیوم با رشد نسبی ماهانه نشان داده است که توانایی عملکرد بهتر دارد اگر شرایط تامین مواد اولیه و صادرات فراهم باشد.