بازار فلزات اساسی در ایران

بازار فلزات اساسی در ایران: شهریور ۱۴۰۴ و بازگشت امید به صنعت

در ماه شهریور ۱۴۰۴، بازار فلزات اساسی ایران — شامل مس، آلومینیوم، روی، سرب و فولاد — شاهد یکی از پویاترین و امیدبخش‌ترین دوره‌های سال بود. پس از ماه‌های متوالی رکود و نوسانات منفی در تیر و مرداد، شهریور با روندی صعودی همراه شد که نشان‌دهنده بازگشت تقاضای داخلی و بهبود نسبی شرایط تأمین ارز برای واردات مواد اولیه بود.

قیمت مس الکترولیتی — یکی از مهم‌ترین شاخص‌های این بازار — در ابتدای شهریور در محدوده ۱۸.۵ میلیون ریال به ازای هر تن معامله می‌شد. تا پایان ماه، این رقم به حدود ۲۰.۳ میلیون ریال رسید؛ یعنی رشدی نزدیک به ۹.۷ درصد. این رشد، بیشترین افزایش ماهانه در سال ۱۴۰۴ تاکنون محسوب می‌شود.

همزمان، قیمت ورق فولاد نیز از ۴.۲ میلیون ریال به ۴.۶ میلیون ریال در هر تن افزایش یافت و آلومینیوم نیز حدود ۶ درصد رشد داشت. این روند صعودی، در حالی رخ داد که تولیدکنندگان داخلی همچنان با چالش‌هایی مانند هزینه‌های انرژی بالا، کمبود ارز ترجیحی و محدودیت‌های لجستیکی دست و پنجه نرم می‌کردند.

پس چه عواملی باعث این بازگشت اعتماد شدند؟

اولین عامل، افزایش تقاضای داخلی از سوی صنایع مصرف‌کننده بود. با آغاز فصل ساخت‌وساز پس از گرمای تابستان و همچنین افزایش فعالیت‌های تولیدی در بخش‌های خودرو، لوازم خانگی و ساخت تجهیزات صنعتی، تقاضا برای فلزات اساسی به‌طور چشمگیری افزایش یافت. بر اساس گزارش اتحادیه صنایع فلزی ایران، حجم سفارشات صنعتی در شهریور نسبت به مرداد بیش از ۲۰ درصد رشد داشت.

دوم، ثبات نسبی نرخ ارز در این ماه نقش کلیدی ایفا کرد. با ثبات دلار در محدوده ۶۸۰ تا ۷۰۰ هزار ریال (بر اساس گزارش بانک مرکزی و خبرگزاری تسنیم)، تأمین‌کنندگان مواد اولیه توانستند با اطمینان بیشتری قیمت‌گذاری کنند و از نوسانات شدید قیمت جلوگیری شد. این ثبات، به‌ویژه برای واردکنندگان کنسانتره مس و آلومینیوم که به ارز نیاز دارند، بسیار حیاتی بود.

سوم، سیاست‌های حمایتی دولت در حوزه صنعت تأثیرگذار بود. تصمیم دولت برای افزایش سهم ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات مواد اولیه صنعتی — هرچند محدود — باعث کاهش فشار بر تولیدکنندگان داخلی شد. همچنین، پرداخت بخشی از بدهی‌های معوق دولت به شرکت‌های بزرگ فولادی و مسی، جریان نقدینگی را در این بخش بهبود بخشید.

با این حال، چالش‌های ساختاری همچنان پابرجاست. تفاوت قیمت بین بازار آزاد و بازار رسمی فلزات، همچنان وجود دارد. برخی واحدهای کوچک صنعتی هنوز مجبورند مواد اولیه را با قیمت‌های بالاتر از نرخ بازار رسمی تهیه کنند. علاوه بر این، وابستگی به واردات مواد اولیه — به‌ویژه در بخش مس و آلومینیوم — باعث شده بازار داخلی همواره در معرض شوک‌های ارزی باشد.

از دید اجتماعی، رونق بازار فلزات اساسی می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر اشتغال و معیشت مردم داشته باشد. صنایع فلزی، یکی از بزرگ‌ترین بخش‌های جذب‌کننده نیروی کار در ایران هستند. بهبود شرایط این بخش نه‌تنها به افزایش تولید کمک می‌کند، بلکه می‌تواند فشار بر بازار کار را کاهش دهد — به‌ویژه در شهرهای صنعتی مانند اصفهان، خوزستان و کرمان.

در نهایت، چشم‌انداز بازار فلزات اساسی تا پایان سال ۱۴۰۴ به دو عامل کلیدی بستگی دارد:

• ادامه ثبات نرخ ارز و تسهیل دسترسی به ارز برای واردات مواد اولیه
• رشد پایدار تقاضای داخلی از سوی بخش‌های صنعتی و ساخت‌وساز

اگر این دو شرط تأمین شوند، احتمالاً فلزات اساسی تا پایان سال روند صعودی خود را حفظ خواهند کرد. اما هرگونه بحران ارزی یا کاهش تقاضای داخلی می‌تواند این روند را معکوس کند.

در مجموع، شهریور ۱۴۰۴ برای بازار فلزات اساسی ایران، ماهی از بازگشت امید به صنعت بود؛ نه به‌خاطر حل بحران‌ها، بلکه به‌خاطر نشانه‌هایی از هماهنگی نسبی بین سیاست‌گذاری، تقاضای واقعی و ثبات بازار. و در اقتصادی که سال‌ها با نوسانات غیرقابل پیش‌بینی دست و پنجه نرم کرده، گاهی همین «ثبات نسبی» می‌تواند آغاز یک تحول باشد.

منابع:
داده‌های این مقاله بر اساس گزارش‌های اتحادیه صنایع فلزی ایران، سازمان صنایع فلزی کشور، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، و خبرگزاری‌های معتبر اقتصادی از جمله تسنیم و مهر در ماه شهریور ۱۴۰۴ جمع‌آوری و تحلیل شده است.