وضعیت بازار ارز ایران در مهر ۱۴۰۴

بازار ارز در ایران در مهرماه ۱۴۰۴ با نشانه‌هایی از ثبات نسبی اما با زمینه‌های ریسک‌زا مواجه بود. در این ماه، نرخ «توافقی» ارز در بازار تجاری روندی خنثی تا اندکی افزایشی داشت؛ در عین حال، انتظارات تورمی، شرایط واردات، صادرکنندگان و مداخلات ارزی از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (بانک مرکزی) همچنان بر رفتار بازار ارز اثرگذار بودند. بررسی این دوره از منظر اقتصاد کلان و خرد، می‌تواند به درک بهتر جریان‌های معاملاتی، سیاست‌گذاری ارزی و تأثیر آن بر سایر بازارها کمک کند.

روند نرخ ارز

بر اساس گزارش خبرگزاری خبرگزاری مهر، در روز سه‌شنبه ۱ مهر ۱۴۰۴ نرخ اسکناس دلار آمریکا در بازار ارز تجاری به ۷۱۹,۷۱۱ ریال (≈ 71 ,971 تومان) رسید و نرخ توافقی حواله دلار نیز ۶۹۸,۷۴۸ ریال بود.
نکته قابل توجه این است که بانک مرکزی در همان گزارش اعلام کرده بود که برنامه‌ای برای افزایش نرخ ارز به سطح بالاتر از ~۷۰ هزار تومان ندارد و آن را مؤثر در تورم می‌دانست.
همچنین در روز ۳۰ مهر ۱۴۰۴، نرخ اسکناس دلار توافقی به ۷۲۳,۹۶۴ ریال رسید و نرخ حواله دلار به ۷۰۲,۸۷۸ ریال گزارش شد.
بنابراین، در کل مهرماه بازار ارز نوسانات شدید نداشت، بلکه بیشتر در محدوده ~۷۰ الی ~۷۲ هزار تومان برای دلار توافقی قرار داشت.

عوامل تأثیرگذار

۱. سیاست‌های بانک مرکزی و مداخله ارزی: همانطور که اشاره شد، بانک مرکزی در ابتدای مهر تأکید کرده بود که قصد افزایش نرخ ارز توافقی بالاتر از کانال ~۷۰ هزار تومان را ندارد. این سیگنال، به مهار انتظارات افزایشی کمک کرده است.
۲. وضعیت تجارت خارجی: رشد نرخ حواله ارز در این ماه، به ویژه برای صادرکنندگان، حائز اهمیت بود؛ به‌گونه‌ای که گزارش مهر خبر رشد چشمگیر حواله را ضمیمه کرده بود.
۳. تورم و انتظارات قیمتی: با توجه به تورم بالا در اقتصاد ایران، نرخ ارز یکی از شاخص‌های کلیدی بود که می‌تواند به‌عنوان پوشش تورم و جایگزین دارایی دیده شود؛ لذا ثبات نسبی آن در مهر می‌تواند نشان‌دهنده کاهش بخشی از فشار انتظاراتی باشد.
۴. عرضه و تقاضای ارز: ورود ارز صادراتی، نیاز وارداتی بنگاه‌ها و مداخلات نهادهای ارزی تأثیرگذار بودند. مثلاً نیاز به واردات نهاده‌ها یا مواد اولیه با ارز ممکن است تقاضا برای ارز را بالا ببرد، که از مسیر بازار توافقی و حواله منتقل می‌شود.

جدول نرخ‌ دلار در بازار آزاد (مهر ۱۴۰۴)

بازگشایی؟	کمترین؟	بیشترین؟	پایانی؟	میزان تغییر	درصد تغییر	تاریخ / میلادی	تاریخ / شمسی
1,041,100	1,025,200	1,042,100	1,034,900	37150	3.59%	2025/09/23	1404/07/01
1,047,200	1,047,200	1,075,700	1,072,050	10850	1.01%	2025/09/24	1404/07/02
1,072,850	1,072,300	1,085,700	1,082,900	18300	1.69%	2025/09/25	1404/07/03
1,084,150	1,082,800	1,122,200	1,101,200	4000	0.36%	2025/09/27	1404/07/05
1,103,100	1,095,800	1,105,200	1,105,200	15200	1.38%	2025/09/28	1404/07/06
1,111,450	1,097,800	1,120,700	1,120,400	20900	1.87%	2025/09/29	1404/07/07
1,120,600	1,120,300	1,141,700	1,141,300	13100	1.15%	2025/09/30	1404/07/08
1,138,700	1,138,300	1,165,700	1,154,400	24200	2.1%	2025/10/01	1404/07/09
1,158,700	1,158,300	1,180,700	1,178,600	24800	2.15%	2025/10/02	1404/07/10
1,170,550	1,148,300	1,170,700	1,153,800	15100	1.33%	2025/10/04	1404/07/12
1,151,300	1,138,300	1,153,700	1,138,700	27100	2.44%	2025/10/05	1404/07/13
1,133,400	1,111,300	1,133,700	1,111,600	28100	2.53%	2025/10/06	1404/07/14
1,110,700	1,106,800	1,141,200	1,139,700	17200	1.51%	2025/10/07	1404/07/15
1,138,300	1,138,300	1,164,200	1,156,900	24050	2.12%	2025/10/08	1404/07/16
1,156,150	1,129,800	1,156,200	1,132,850	5850	0.52%	2025/10/09	1404/07/17
1,124,300	1,124,300	1,149,200	1,127,000	5600	0.5%	2025/10/11	1404/07/19
1,123,850	1,112,800	1,128,200	1,121,400	9400	0.85%	2025/10/12	1404/07/20
1,118,800	1,110,300	1,126,700	1,112,000	23100	2.12%	2025/10/13	1404/07/21
1,105,800	1,085,300	1,106,200	1,088,900	6900	0.63%	2025/10/14	1404/07/22
1,086,700	1,086,300	1,101,700	1,095,800	6700	0.61%	2025/10/15	1404/07/23
1,098,100	1,097,800	1,114,200	1,102,500	37500	3.52%	2025/10/16	1404/07/24
1,100,700	1,060,800	1,100,700	1,065,000	18400	1.73%	2025/10/18	1404/07/26
1,073,050	1,072,800	1,091,200	1,083,400	19300	1.81%	2025/10/19	1404/07/27
1,086,600	1,063,800	1,099,200	1,064,100	24800	2.33%	2025/10/20	1404/07/28
1,063,600	1,059,800	1,091,200	1,088,900	13300	1.24%	2025/10/21	1404/07/29
1,078,200	1,072,300	1,079,700	1,075,600	9200	0.86%	2025/10/22	1404/07/30

پیامدها برای بنگاه‌ها و خانوارها

برای صادرکنندگان، افزایش نسبی نرخ حواله ارز به حوالی ~۷۰ هزار تومان می‌تواند منجر به افزایش درآمد ریالی شده و حاشیه سود را تقویت کند. این موضوع در گزارش مهر نیز به‌عنوان «سیگنال مثبت برای شرکت‌های صادرات‌محور» مطرح شده است.
برای واردکنندگان و بنگاه‌هایی با نهاده ارز محور، اگرچه نرخ توافقی تثبیت شده، اما نرخ بازار آزاد یا هزینۀ انتقال ممکن است بالاتر باشد؛ لذا اگر نیاز ارز وارداتیشان از بازار غیررسمی تأمین شود، فشار هزینه دارند.
برای خانودارها و مصرف‌کننده‌ها، ثبات نسبی نرخ توافقی ممکن است از افزایش سریع قیمت کالاهای وارداتی جلوگیری کند؛ اما اگر کالاها از مسیر بازار آزاد یا واردات با دلار رسمی روبرو باشند، تأثیر متفاوتی دارد.
برای سرمایه‌گذاران، ورود نرخ حواله به کانال ~۷۰ هزار تومان از دیدگاه برخی تحلیلگران، نشانه‌ای از کاهش ریسک کوتاه‌مدت بوده است، اما همچنان ریسک‌های سیاست ارزی، نرخ تورم و انتظارات بالاست.

ریسک‌ها و چشم‌انداز

اگر بانک مرکزی یا سیاست‌گذاران ارزی، مسیر نرخ رسمی را افزایش دهند، می‌تواند به افزایش انتظارات تورمی منجر شود و بازار ارز را دوباره فعال کند.
اگر تقاضای وارداتی ناگهان افزایش یابد (مثلاً واردات کالاهای واسطه‌ای که نیاز به ارز دارند)، ممکن است فشار بر نرخ ارز ایجاد شود.
تحولات خارجی مثل نرخ دلار/یورو در جهان، تحریم‌ها، قیمت نفت یا گاز و جریان‌های ارزی کشور نیز می‌تواند تأثیر بگذارد.
اگر نرخ تعادلی ارز (بر اساس تحلیل‌ها) حدود ۷۰ تا ۹۲ هزار تومان ارزیابی شده باشد، هر گونه انحراف از این محدوده می‌تواند بازار را دوباره به نوسان بکشاند.

توصیه‌های سیاستی و راهبردی

بانک مرکزی می‌تواند با حفظ عرضه ارز صادراتی، ایجاد شفافیت در معاملات ارزی و انتشار دقیق گزارش‌ها، بازار را با ثبات نگه دارد.
بنگاه‌ها باید از ابزارهای پوشش ارزی استفاده کنند، یعنی قراردادهایی با تأمین ارز از قبل یا استفاده از بازار توافقی و حواله برای کاهش ریسک نرخ.
خانوارها نیز در صورت برنامه‌ریزی برای خریدهایی که واردات‌محور هستند، باید نرخ ارز را به عنوان متغیر مؤثر در نظر بگیرند و تأخیرهای خرید را در شرایط نوسان سنجیده کنند.

نتیجه‌گیری

در مهر ۱۴۰۴ بازار ارز ایران شرایطی نزدیک به ثبات نسبی را تجربه کرد، به‌ویژه در نرخ‌های توافقی دلار که در کانال ~۷۰ هزار تومان قرار داشتند. این وضعیت اگر چه ریسک را کاهش داد، اما تأثیر تورمی ناشی از ارز همچنان فعال است و بنگاه‌ها و خانوارها نمی‌توانند آن را نادیده بگیرند. سیاست‌گذارانی که بتوانند عرضه متناسب، شفافیت ارزی و کنترل انتظارات را مدیریت کنند، شانس بیشتری برای نگهداشت ثبات دارند.

نظرات کاربران

چنانچه دیدگاهی توهین آمیز باشد و متوجه نویسندگان و سایر کاربران باشد تایید نخواهد شد.
چنانچه دیدگاه شما جنبه ی تبلیغاتی داشته باشد تایید نخواهد شد.
چنانچه از لینک سایر وبسایت ها و یا وبسایت خود در دیدگاه استفاده کرده باشید تایید نخواهد شد.
چنانچه در دیدگاه خود از شماره تماس، ایمیل و آیدی تلگرام استفاده کرده باشید تایید نخواهد شد.
چنانچه دیدگاهی بی ارتباط با موضوع آموزش مطرح شود تایید نخواهد شد.